In 2016 ben ik in aanraking gekomen met het concept van Stolpersteine. Een kunstwerk dat is bedacht door de kunstenaar Gunter Demnig in Duitsland. Een Stolperstein (ook wel struikelsteen genaamd) is een gedenksteen van 10cmx10cm met daarop een plaatje van Messing en zink waarop informatie staat over een slachtoffer van de Tweede Wereldoorlog.
In datzelfde jaar zijn er Stolpersteine geplaatst ter nagedachtenis aan de familie Imdorf wat in Gressenich heeft gewoond. Familie van mijn vrouw. Haar oma was Hanna Imdorf en woonde in Gressenich voor dat ze met haar ouders vluchtte naar Palestina.
In 2017 lees ik dat het ook mogelijk is om voor Nederlandse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog een Stolperstein aan te vragen en dus besluit ik voor mijn overgrootvader Christiaan (Chris) Carel Kemper er een aan te vragen. Waarom? Chris werd in februari 1944 opgepakt door de bezetter, omdat hij en zijn vrouw een Joods echtpaar hadden verborgen in hun huis aan de Lodewijk Boisotstraat in Amsterdam. Na zijn arrestatie heeft Chris enkele weken in gevangenschap gezeten op het politiebureau in Amsterdam voordat afgevoerd werd naar Kamp Vught. Naar mate de geallieerden in 1944 in de buurt van Nederland kwamen is Chris op transport naar Sachsenhausen gezet en uiteindelijk in Buchenwald terecht gekomen en bezweken.
De aanvraag werd goedgekeurd, maar gezien de grote vraag naar Stolpersteine in Nederland werd meteen al duidelijk dat dit een meerjaren traject zou worden en we geduld moesten hebben.
In overleg met de stichting had ik besloten om ook een Stolperstein voor Chris zijn vrouw Ans aan te vragen. Hoewel zij de oorlog overleefde en ook niet werd gearresteerd, is zij toch slachtoffer geworden van het drama en heeft ook zij een bijdrage geleverd aan het helpen onderduiken van het Joodse echtpaar.
In 2019 werd de vraag zo groot naar Stolpersteine in de BeNeLux dat besloten werd om hier een aparte stichting voor op te zetten die zijn eigen stolpersteine mag vervuldigen onder toeziend oog van de kunstenaar natuurlijk. Ik kreeg een bericht dat het niet lang meer zal duren voordat er een Stolperstein ter nagedachtenis van Christiaan Carel Kemper geplaatst zou worden. Begin 2020 zou het zover zijn, maar toen sloeg Corona toe en gaat de wereld in een complete Lockdown. De plaatsing wordt uitgesteld. Begin 2021 krijg ik weer een bericht en we spreken een concrete datum af. 22 April 2021 zal Gunter Demnig de plaatsing van de Stolperstein gaan doen. Direct heb ik een uitnodiging gemaakt en op de Facebookpagina van de familie Kemper gezet. Maar helaas ook dit keer sloeg Corona opnieuw toe en werd de plaatsing opnieuw uitgesteld.
Intussen had de kunstenaar Gunter Demnig geen goedkeuring gegeven voor de Stolperstein van Ans, dus bleef het alleen bij de Stolperstein voor Chris. De hoofd van de Stichting Stolpersteine in Nederland Alexander Stukenberg nodigde mij uit om bij het maken van de Stolperstein voor Chris aanwezig te zijn. Dat leek mij erg interessant, dus besloot ik een afspraak met hem te maken. Samen met mijn dochter gingen we op vrijdag 20 augustus 2021 naar Amsterdam naar het Atelier achter het Goethe Instituut.
Alexander nam ons mee in het proces. Als eerste wordt een inscriptie opgesteld op papier, zoals die op het messing plaatje komt van de Stolperstein. De inscriptie wordt dan met slagpennen in het messing plaatje geslagen. Alexander liet zien hoe dit in zijn werk gaat.
Na een uurtje intensief werk, staat de inscriptie op het plaatje. De volgende stap is om de zijkanten van het plaatje met een speciale schaar in vorm te knippen, waarna er met een speciale hamer rondingen aan het plaatje en de zijkanten gegeven kunnen worden, totdat het plaatje helemaal in de mal past.
Deze mal wordt daarna vol gegoten met snelbeton. De dag erna worden de stenen uit de mal gehaald. En resten beton er netjes vanaf gehaald.
Als de Stolperstein klaar is, kan hij gelegd/geplaatst worden bij het laatste bekende woonadres van degene die met deze steen herdacht wordt.
De plaatsing van de steen van Christiaan Carel Kemper zal naar verwachting in Juni 2022 plaatsvinden, hopelijk met familie uit Canada erbij.
Bronnen:
https://stichting-stolpersteine.nl/
https://nl.wikipedia.org/wiki/Stolpersteine
https://www.goethe.de/ins/nl/nl/kul/kue/22217305.html
http://www.stolpersteine.eu/en/home/
https://stolpersteine.app/en/stolpersteine-app/
