Eén van mijn voorouders vanuit de Goedhart-lijn is de familie Oud. Hiernaast is te zien hoe ik van deze familie afstam. Mijn grootvader Dirk Goedhart (1925) is als eerste zichtbaar en loopt via de Goedhart familie in Grootebroek in 1851 naar de familie Vet (of Vetje) waar de moeder Trijntje Pieters Oud de eerste in de lijn van de familie Oud is die aansluiting heeft.
Bij het uitwerken van de stamboom van de familie Oud kom ik interessante dingen tegen. Allereerst is deze familie van Rooms Katholieke afkomst vele generaties erg honkvast geweest in Grootebroek in Noord-Holland. Dat maakt het onderzoek een stuk eenvoudiger, omdat Grootebroek een parochie is met één Rooms Katholieke kerk. Desondanks verdwijnt de achternaam Oud al snel uit beeld en wordt het nogal een puzzel. De naam Oud komt pas in 1790 in beeld in de Doop-, Trouw- en Begraafboeken in Grootebroek. Ook iets eerder al in de Doop-, Trouw- en Begraafboeken van Lutjebroek, namelijk rond 1787. Bij de begraafimposten komt de naam Oud voor zover bekend in 1774 al naar voren.
Bij de dopen van de kinderen van vader Pieter Jansz Oud (1733) wordt geen achternaam vermeld. Ook bij huwelijk met zijn vrouw Marijtje Pieters worden geen achternamen vermeld. Zowel bij overlijden van Pieter Jansz Oud in 1809 als bij overlijden van een aantal kinderen zien we bij vader pas de naam Oud terugkomen.
Bij Jan Pietersz Oud (1700) komt de achternaam Oud voor het eerst in beeld bij de begraafimpost registratie uit 1774 en ook in een overlijdensakte van zoon Jan Jansz Oud in 1824, waardoor we Jan Pietersz nog kunnen koppelen aan de familienaam Oud.
Als we verder puzzelen dan komen we aan bij de vader van Jan Pietersz (Oud), genaamd Pieter Outjersz (ong. 1676). Bij de doopregistratie van Jan Pietersz (Oud) zien we bij de vader Pieter Outjersz de (achter)naam ‘Hupper’ verschijnen. Bij de rest van de dopen, huwelijken of andere akten zien we deze naam niet meer voorkomen. Is ‘Hupper’ een achternaam of alias die destijds door Pieter Outjersz gebruikt werd? Het is helaas niet duidelijk. De naam komt ook verder niet meer voor in Grootebroek of omgeving.
Outjersz of Freeksz?
Bij de vader van Pieter Outjersz (Hupper) genaamd Outjer Outjersz (of Freeksz) kan ik ook geen achternaam in de diverse registraties of aktes terugvinden. Zelfs de patroniem van Outjer is niet duidelijk. De enige doopakte die we kunnen vinden van de kinderen van Outjer is die van zijn zoon Cornelis Outjersz uit 1690 en daar wordt de naam van de vader vermeld als Outjer Freeksz. Echter bij zijn huwelijksregistratie met Lijsbeth Pieters uit 1671 én begraafregistratie uit 1703 wordt de naam Outjer Outjersz gebruikt. Ook in de notariële aktes zien we de patroniemen ‘Outjersz’ en ‘Freeksz’ wisselend verschijnen. In het testament van Outjer en zijn vrouw Lijsbeth Pieters uit 1701 word de naam Outjer Outjersz door de notaris gebruikt, maar Outjer ondertekende het document met de naam Outjer Freeksz. Hier wordt in ieder geval de koppeling gelegd dat het hier om één en dezelfde persoon gaat. Hoe zit dit? Helaas kom ik er dit keer ook niet achter. Ik kan er alleen naar gissen. Mogelijk heette Outjer zijn biologische vader ook Outjer, is hij vroeg overleden en heeft zoon Outjer een stiefvader gehad genaamd Freek, die hem verder opvoedde? Het vreemde is dat de naam Freek verder niet voorkomt in nageslacht. Een achterkleinkind krijgt de naam Freek (Gerritsz Oud) in 1756, maar dat lijkt te komen doordat de vader van moederskant Freek Tulp heette. De naam Outjer komt wel veelvuldig terug over meerdere generaties gezien, maar dat zegt natuurlijk niet veel. Of toch wel?
De naam Oud
De naam Oud is in Nederland niet zo’n bekende achternaam. Een achternaam die zich heel erg concentreert in West-friesland (Noord-Holland). Maar waar komt die naam vandaan? Het lijkt van één stamvader af te komen, namelijk Outjer Outjersz (of Freeksz).
In de notariele aktes uit Grootebroek vind ik een boedelscheiding terug uit 1710 ter afwikkeling van het overlijden van Outjer Outjersz (of Freeksz). Daar tekende zijn middelste zoon Jan als “Jan Out”. Ligt hier het ontstaan van de naam Oud? Of was het gewoon uit een vorm van ‘luiheid’ om niet voluit Outjersz(oon) te hoeven schrijven? De oudste zoon tekende echter wel voluit “Pieter Outjerszoon”. Het lijkt mij zeer aannemelijk dat hier de naam Oud uit ontstaan is. Uit een soort van eerbetoon naar Outjer Outjersz (of Freeksz)? Of wellicht naar zijn biologische vader Outjer? Wie zal het zeggen.
Outjer Outjersz had 3 zoons: Pieter (ong. 1673), Jan (ong. 1675) en Cornelis (1690), blijkt uit de boedelscheiding na zijn overlijden. Twee van de drie zoons gebruikten nog andere achternamen. Zoals hierboven al genoemd weten we dat Pieter eventjes de naam Hupper gebruikte. Cornelis gebruikte de achternaam Storn die tot in 1790 door het nageslacht gebruikt werd. Hieronder straks meer hierover.
De middelste zoon Jan Outjersz (of Out) kreeg samen met zijn vrouw Trijntje Dirks Potjes maar liefst 14 kinderen. De meeste kinderen overleden op zeer jonge leeftijd, slechts twee werden ouder. Twee dochters genaamd Dorothea en Elisabeth. In deze lijn komt de achternaam Oud niet duidelijk meer naar voren. De familienaam dooft in deze lijn helaas uit.
Van Storn naar Oud
Cornelis Outjersz, de jongste zoon van Outjer Outjersz (of Freeksz), gebruikte de achternaam Storn. Twee van zijn kinderen (Outjer Cornelisz en Jan Cornelisz) komen terug als vaders in overlijdensaktes van hun kinderen waarbij de achternaam Oud wordt vermeld.
Hieronder is de overlijdensakte van Cornelis Outjersz Oud uit 1812, waarbij zijn vader Outjer Oud en zijn moeder Antje Arends genoemd worden. Ook wel Outjer Cornelisz en Annigje Ariens. Hetzelfde is terug te zien in de overlijdensakte van Pieter Outjersz Oud uit 1816. Zowel Cornelis als Pieter gebruiken bij huwelijk nog de achternaam Storn.
Bij kleinkind Jan Outjersz word in de overlijdensakte van zijn vrouw Reinoutje Biersteker in 1832 de naam van haar man Jan Outjersz Oud vermeld. Terwijl deze bij huwelijk in 1785 nog de achternaam Storn gebruikte.
Alle drie een mooie directe verwijzing naar de naamsverandering.
Hetzelfde zien we terugkomen bij de kinderen van Jan Cornelisz Storn. Vier van zijn kinderen (Dieuwertje Jans (1765), Trijntje Jans (1766), Aagje Jans (1774) en Outjer Jansz (1775)) overlijden na 1812 en komen in de overlijdensakten terug met de achternaam Oud, terwijl ze bij huwelijk nog de naam Storn gebruikte. Ook hier zien we dat hun vader de naam Jan Cornelisz Oud heeft gekregen.
Buijsekool
Ook de achternaam Buijsekool komt een keer voor in de lijn van de familie Oud. Een zoon van Jan Pietersz Oud (1700) genaamd Jan Jansz Oud (1742) wordt in een doopakte van één van zijn kinderen (Outjer) in 1789 vermeldt met de achternaam Buijsekool. Het vreemde is dat hij in een eerdere doopakte van dochter Marijtje in 1783 de achternaam ‘Hout’ krijgt en bij de begraafregistraties in 1787 (zoon Outjer) en 1801 (zoon Frans) met achternaam ‘Oud’ vermeldt wordt. Wat bijzonder is, is dat in de huwelijksakte van diezelfde zoon Outjer met zijn tweede vrouw Aafje Smit in 1824 vermeldt wordt dat de achternaam van Outjer en zijn vader Jan Jansz voorheen Buijsekool was. We zien dit alleen terug bij deze zoon Outjer en niet bij de andere kinderen van Jan Jansz Oud. Het lijkt dan ook aannemenlijk dat de registratie van de achternaam Buijsekool in de doopakte de veroorzaker is. Een doopakte moest men namelijk overleggen als bewijs van geboorte.
We zien meerdere Buijsekool’s voorbij komen in Grootebroek en omstreken maar geen van allen vinden aansluiting in de stamboom van de familie Oud. De vraag is dan ook of de naam Buijsekool wel echt in verband gebracht kan worden met deze familie. Of dat bij de betreffende doopregistratie een verkeerde achternaam is gebruikt? In diezelfde tijd was er namelijk ook een Jan Jansz Buijsekool (met vrouw Grietje Meijnders), die ik niet kan aansluiten.
